Atınızın doğru beslenmesi ve egzersizi dışında, yaşamı boyunca sağlıklı kalmasını sağlamak için genel bakımın diğer yönleri de gereklidir. Bunlar; aşılar, parazit kontrolü ve diş bakımı için rutin veteriner bakımı; tımar ve ayak bakımı ile dış etkenlerden korunmayı içerir.
Veteriner Bakımının Önemi
Yetişkin atlar yılda en az bir kez tam kapsamlı bir veteriner muayenesinden geçmelidir. 20 yaşın üzerindeki yaşlı atlar, hastalıkların daha yaygın olduğu bu dönemde yılda iki kez ya da daha sık veteriner görmelidir. Veterineriniz, rutin kan testlerini de içerebilecek bir sağlık programı önerebilir.
Hastalık Belirtileri
Günlük besleme ve tımar sırasında atınızı düzenli olarak hastalık belirtileri açısından gözlemlemelisiniz. Genel belirtiler arasında iştahsızlık, ishal, öksürük, hapşırma, göz veya burundan akıntı bulunur. Ayrıca tüy dökülmesi veya kaşıntılı cilt bölgeleriyle de ortaya çıkabilir. Kas-iskelet sistemiyle ilgili sorunlar genellikle topallık (örneğin bir bacağa yük vermeme), hareket etmede isteksizlik veya baş sallama ile kendini gösterir. Bu belirtiler bir iki günden uzun sürerse veterinerle görüşmek iyi bir fikirdir.
İlaç Verme
İlaç vermek genellikle zor değildir, ancak sağduyulu hareket ederek ve güvenli tutma kurallarına uyarak hem kendinizi hem de atınızı koruyabilirsiniz. Fiziksel teması sürdürmek için omzunuzu atın omzuna veya yanına dayayın ve sağlam bir halter ile sol taraftaki halter halkasına bağlı bir yular kullanın. Atınıza bağlı herhangi bir ipin vücudunuzun herhangi bir yerine dolanmasına asla izin vermeyin.
Ayak ya da alt ön bacaklara ilaç uygulayacaksanız, tedavi edilecek toynağı kaldırın ve dizlerinizin arasında sabitleyin. Arka ayaklar için, ayağı kaldırın, uyluklarınıza yerleştirin ve tıpkı nalbantın yaptığı gibi ayağı arkaya doğru hareket ettirin. Bu, daha güvenli ve sabit bir pozisyon sağlar.
Ağızdan verilecek ilaçlar toz, tablet veya macun şeklinde olabilir. Tozlar doğrudan yeme katılır. Tabletler genellikle suyla ezilip elma püresi ya da pekmezle karıştırılır. At bunu yemezse dozaj enjektörüyle doğrudan ağza verilir. Macun şeklindeki ilaçlar da bu şekilde verilir. Enjektörle ilaç verirken atın sol tarafında durun, sağ ön kolunuzla başına yaslanın, burnunu tutun, başparmağınızı dudaklarının arasındaki boşluğa sokun ve diğer elinizle enjektörü bu boşluğa yerleştirip içeri boşaltın.
Bazı ilaçlar sadece enjeksiyonla verilebilir (genellikle boyun ya da kalça bölgesine). Veterinerinizden doğru enjeksiyon uygulamasını öğrenin.
Her ilacın kullanım ve saklama talimatlarını dikkatlice okuyun ve izleyin.
Aşılar
Aşılama, atlarda koruyucu tıbbın temelidir. Hastalığa maruz kalmadan önce bağışıklık sistemini güçlendirir. Ciddi enfeksiyonlara karşı temel (core) aşılar rutin olarak uygulanır. Bölgesel ve duruma özel bazı ek aşılar da vardır. Veterineriniz size bölgenize ve atınızın durumuna uygun aşıları önerecektir.
Anne aşılı ise, taylar doğumdan sonraki ilk 6 saat içinde kolostrum (bağışıklık açısından zengin ilk süt) alarak genellikle 6 aya kadar korunur. Bu durumda aşılama, anneden gelen bağışıklığın azalması sonrasına bırakılmalıdır.
Aşılar veteriner ya da uygun eğitimli kişiler tarafından uygulanmalıdır. Kendiniz yapacaksanız, nasıl uygulanacağını iyi öğrenin. Güvenilir kaynaklardan alınmış, uygun şekilde soğukta saklanmış aşılar kullanılmalıdır. Kalitesiz aşılar, hafif lokal reaksiyonlardan (şişlik, ateş) ciddi alerjik tepkilere (anafilaksi) kadar yan etkilere neden olabilir.
Temel Aşılar:
|
Hastalık |
Tanım |
|
Tetanoz |
Sinir sistemini etkileyen, kas kasılmalarına neden olan bakteriyel hastalık |
|
Ensefalomiyelit (Doğu/Batı) |
Sivrisinek kaynaklı, beyin iltihabı yapan viral enfeksiyonlar |
|
Rinopnömoni (Herpesvirüs) |
Solunum yolu enfeksiyonu yapan bulaşıcı virüs |
|
İnfluenza |
Bulaşıcı solunum yolu hastalığı, genellikle burundan sprey ile aşı |
Ek Aşılar:
Parazit Kontrolü
Atlar otlarken çevredeki parazit yumurtalarını yutar. İç parazit yükü, atın yaşı, meradaki at sayısı ve otlak kalitesine göre değişir. Parazitler sindirim problemlerine, ishal ve hatta kolik gibi sorunlara yol açabilir.
En sık görülen parazitler:
Mide botları, sineklerin bıraktığı yumurtaların yalanarak yutulmasıyla bulaşır. Larvalar mideye tutunur, ilkbaharda dışkı ile atılır ve sineğe dönüşürler.
Modern yaklaşım, sürekli değil gerekli durumlarda dışkı tahliline göre seçici parazit ilaçlamasıdır. Geçmişteki sık ilaçlama direnç sorununa yol açtı. Veterinerinizin önerisiyle yılda 1–2 kez ilaçlama yeterli olabilir. Ancak genç atlar hâlâ düzenli parazit ilaçlarına ihtiyaç duyar.
Parazitlere Karşı Önlemler:
Dış Parazitler
Atlar dış ortamda yaşadıkları için sinek ve kenelerden etkilenir. Bu durum enfeksiyonlara, iştah kaybına, gelişim geriliğine neden olabilir. Dış parazitlerle mücadelede:
Diş Bakımı
Atların dişleri ömür boyu uzar ve aşınır. Bu aşınma düzgün olmazsa keskin kenarlar ve kancalar oluşur. Bunlar törpülenmelidir ("floating").
Diş Problemi Belirtileri:
Atlar yılda en az bir kez diş kontrolü yaptırmalıdır (yaşlılar daha sık). Veteriner gevşek, eksik, keskin veya aralıklı dişleri kontrol eder ve gerekli düzeltmeleri yapar.
Tımar (Grooming)
Günlük tımar:
Ayak ve Tırnak Bakımı
Günlük olarak toynaklar temizlenmeli ve kontrol edilmelidir:
Nal Kullanımı
Nal, toynakları korur ve zemin tutuşunu artırır.
Veteriner, nalbant ve eğitmen tarafından belirlenmelidir.
Çok Sorulan Sorular
At bakım malzemeleri nelerdir?
Atların sağlıklı bir yaşamı için hangi önlemler alınmalıdır?
At bakımı nedir?
At beslenmesi nasıl olmalı?
At bakımı maliyeti
At bakımı zor mu
At bakımı bulmaca
Atın tüyleri nasıl parlar
At sahibi olmanın maliyeti
Hobi olarak at beslemek
At Bakım Malzemeleri
At ve AHIR BAKIMI
Türkçe
Engilish
العربية
русский
